Kỷ niệm 452 năm ngày mất của Trấn Quốc Công Bùi Tá Hán

Bùi Tá Hán (1496 – 1568) là người Châu Hoan, nay thuộc tỉnh Nghệ An, là một tướng thân cận của Nguyễn Kim, ông là người tiên phong hưởng ứng phong trào “phù Lê diệt Mạc”, lập được nhiều công trạng lớn. Dưới triều vua Lê Trang Tông, ông được phong làm Bắc phong đô đốc Phủ chưởng phủ sự trấn nhậm ở Thừa tuyên Quảng Nam, sau đó được phong là Trấn Quốc Công.

Dưới sự quản lý của mình, Bùi Tá Hán đã thực hiện một số chính sách an dân, khuyến khích sản xuất, ổn định đời sống của nhân dân ở vùng đất này. Đặc biệt, ông là người có công lớn trong việc đề xuất và thực thi chính sách Kinh – Thượng hoà đồng. Vì vậy, vùng đất này ngày càng ổn định và phát triển, là chỗ dựa vững chắc của chúa Nguyễn và cả vua Nguyễn sau này.

Đền thờ Bùi Tá Hán nằm trên một khu đất rộng, chính điện có đặt 2 pho tượng cổ là bức tượng của Bắc quân Đô đốc và tượng Xích Y, tương truyền được tạc tại Phú Yên trong thời bình sinh của Bùi Tá Hán.

Đền còn lưu các loại hoành phi, liễn đối, nhiều sắc phong của triều Tây Sơn và triều Nguyễn. Di tích đến thờ và mộ Bùi Tá Hán được Bộ Văn hóa Thông tin công nhận di tích cấp quốc gia từ năm 1990. Ngoài đền thờ chính được đặt ở phường Quảng Phú, thành phố Quảng Ngãi, Trấn quốc công Bùi Tá Hán còn được thờ phụng ở một số huyện miền núi như Trà Bồng, Sơn Hà và cả huyện đảo Lý Sơn của tỉnh Quảng Ngãi.

Bùi Tá Hán mất năm 1568, dân gian tin rằng ông đã hiển thánh bay về trời, nơi để lại tấm áo bào có dính vài vết máu tươi cũng chính là nơi người dân đã cho xây dựng lăng thờ ông, như văn bia đã viết: “Nhân mã bất tri hà xứ khứ/ Huyết y trường dữ thử bi lưu”.

Sau khi mất, Bùi Tá Hán được truy tặng tước Thái bảo. Năm Minh Mạng thứ 13 (1832), gia phong ông là Khuông quốc Tịnh biên Thọ đức thượng đẳng thần. Đến đời Tự Đức, các quan địa phương có dựng bia bên mộ ông, trên bia có khắc mấy chữ: “Cố Lê đô đốc Trấn Quận Công chi mộ”.

Tấn Thiên