Nơi hội tụ lan tỏa văn hóa đa sắc màu
Hội thi diễn xướng dân gian văn hóa các dân tộc năm 2024 với sự tham gia của 24 đoàn nghệ nhân các dân tộc thuộc các tỉnh, thành phố gồm: An Giang; Bắc Giang; Bắc Ninh; Bình Phước; Đắk Lắk; Điện Biên; Đồng Tháp; Gia Lai; Hải Dương; Hòa Bình; TP.Hồ Chí Minh; Khánh Hoà, Lai Châu; Lâm Đồng; Ninh Thuận; Phú Yên; Quảng Bình; Quảng Nam; Sơn La; Thái Nguyên; Thanh Hóa; Thừa Thiên Huế; Tuyên Quang; Quảng Ngãi. Nội dung thi gồm các phần như: thi trình diễn nghi lễ truyền thống; thi ẩm thực; thi diễn dân ca, dân vũ và trang phục dân tộc.
Đây là dịp nhằm giới thiệu, quảng bá các giá trị di sản văn hóa phi vật thể, phong tục tập quán, lễ hội truyền thống, dân ca, dân vũ, trang phục, ẩm thực của các dân tộc trên toàn quốc. Qua đó, khẳng định niềm tin của đồng bào các dân tộc vào sự lãnh đạo của Đảng, Nhà nước; khơi dậy khát vọng phát triển đất nước, phát huy ý chí sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc.
Trong đêm lễ khai mạc, tại Quảng trường đường Phạm Văn Đồng, TP Quảng Ngãi, 24 đoàn từ các tỉnh, thành phố đã tham gia rước biểu tượng vật thiêng (totem) và diễu hành nghệ thuật; giới thiệu những nét văn hóa độc đáo, đặc sắc và đa dạng của các dân tộc, địa phương mình.
Với bề dày lịch sử hàng nghìn năm dựng nước và giữ nước, Việt Nam có kho tàng di sản văn hóa vật thể và phi vật thể vô cùng phong phú, da dạng, được nhiều thế hệ sáng tạo và lưu truyền cho đến ngày nay. Trong suốt quá trình xây dựng và phát triển đất nước, Đảng và Nhà nước ta luôn coi việc bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa như một cơ sở quan trọng để xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.
Trong những năm qua, công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa của cộng đồng các dân tộc Việt Nam đã đạt nhiều thành tựu, góp phần xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam. Đồng thời, đóng góp chung vào kho tàng di sản văn hóa thế giới. Cả nước hiện có hàng nghìn di sản văn hóa phi vật thể đang được gìn giữ, trong đó nhiều di sản đã được UNESCO ghi danh hoặc được ghi vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Bên cạnh đó, ngày càng có nhiều lễ hội truyền thống được duy trì, gắn với phong tục, nghệ thuật trình diễn, văn hóa ẩm thực và trang phục truyền thống. Nhiều phong tục của đồng bào các dân tộc được nghiên cứu và phục dựng nhằm bảo đảm sự đa dạng và phong phú của sắc thái văn hóa các vùng miền.
Sau đêm khai mạc tại Quảng trường tỉnh, các đoàn nghệ thuật quần chúng tiếp tục trình diễn những chương trình, tiết mục nghệ thuật đặc sắc tại Nhà văn hóa lao động tỉnh; tạo nên không gian văn hóa đa sắc màu, đem lại bầu không khí vui tươi, phấn khởi, thu hút các tầng lớp nhân dân tới xem và cổ vũ. Ở phần thi dân ca, dân vũ, nhạc cụ truyền thống có gần 110 tiết mục được trình diễn. Phần trang phục truyền thống đã mang đến hội thi 52 bộ trang phục truyền thống đặc sắc của các dân tộc. Phần thi trình diễn tái hiện các nghi lễ đã giúp khán giả trải nghiệm về 24 lễ hội truyền thống mang ý nghĩa văn hóa, lịch sử sâu sắc của các địa phương, dân tộc. Phần thi ẩm thực với 20 đoàn tham gia tranh tài mang đến Hội thi trên 100 món ăn độc đáo. Từ các nguyên liệu dân dã, nhưng với đôi bàn tay khéo léo, óc thẩm mỹ cao, họ đã tạo ra những món ăn vô cùng đặc sắc, hấp dẫn, phong phú.
Theo đánh giá của Ban tổ chức, Hội thi đã đáp ứng về quy mô, chất lượng nghệ thuật và hiệu quả tuyên truyền. Qua đó, tích cực quảng bá các giá trị di sản văn hóa phi vật thể, phong tục tập quán, lễ hội truyền thống, dân ca, dân vũ, trang phục, ẩm thực của các dân tộc trên toàn quốc. Đa số các đoàn đã bám sát mục đích, yêu cầu quy chế của Ban tổ chức đề ra để xây dựng chương trình, tiết mục tham dự đảm bảo về nội dung, phong phú về hình thức và chất lượng nghệ thuật. Kết cấu chương trình chặt chẽ, dàn dựng công phu, hoành tráng, sôi động nhưng vẫn giữ được bản sắc vùng miền, đảm bảo được tính nguyên gốc của các bài dân ca, nhạc cổ.
Đây là dịp để các nghệ nhân, nghệ sĩ hội tụ, giao lưu, trao đổi kinh nghiệm, sưu tầm, sáng tạo trong lao động nghệ thuật, góp phần giữ gìn và tôn vinh các giá trị văn hóa truyền thống của cộng đồng các dân tộc. Bằng niềm đam mê sáng tạo nghệ thuật, tình yêu di sản văn hóa dân tộc, các nghệ nhân, nghệ sĩ, diễn viên, nhạc công đã thể hiện nhiều tiết mục đặc sắc phong phú về nội dung, đa dạng về loại hình. Đó là sự kết tinh từ những nét văn hóa đặc sắc nhất của các vùng miền trên khắp đất nước.
Thành công của hội thi còn là sự xuất hiện của nhiều gương mặt trẻ, có cả các em nhỏ trình diễn, biểu diễn cùng với các nghệ nhân lớn tuổi. Đây là điều đáng mừng và đáng khích lệ đối với thế hệ trẻ say mê và yêu mến di sản văn hóa phi vật thể của dân tộc.
Sau 4 ngày diễn ra, Hội thi đã khép lại với những ấn tượng tốt đẹp. Kết quả, ở phần thi nghi lễ truyền thống, Ban tổ chức trao 8 huy chương Vàng cho 8 đơn vị gồm: Quảng Ngãi, Bắc Ninh, Đồng Tháp, Thanh Hóa, Thái Nguyên, Sơn La, Phú Yên và Ninh Thuận. Huy chương Bạc được trao cho 16 đơn vị còn lại.
Ở phần thi trang phục truyền thống, giải Nhất thuộc về đoàn Điện Biên; giải Nhì thuộc về đoàn Bắc Giang, Ninh Thuận; giải Ba thuộc về đoàn Thừa Thiên Huế, Thanh Hóa, Đắk Lắk.
Giải Nhất phần thi ẩm thực thuộc về đoàn Hòa Bình; giải Nhì thuộc về đoàn Quảng Ngãi, Sơn La; giải Ba thuộc về đoàn Hải Dương, Lai Châu, An Giang.
Ngoài ra, Ban tổ chức cũng trao huy chương Vàng cho 25 tiết mục dân ca, dân vũ xuất sắc nhất và huy chương Bạc cho 45 tiết mục dân ca, dân vũ của các đơn vị.
Tại lễ bế mạc, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã trao Bằng khen cho 2 tập thể gồm: Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Quảng Ngãi và Trung tâm Văn hóa Nghệ thuật tỉnh Quảng Ngãi; UBND tỉnh Quảng Ngãi trao Bằng khen cho 2 tập thể: Cục Văn hóa cơ sở; Phòng Quản lý Văn hóa (Sở VH-TT&DL tỉnh Quảng Ngãi) và 3 cá nhân: Phó Cục trưởng Cục Văn hóa cơ sở Nguyễn Quốc Huy; Phó Giám đốc Sở VH-TT&DL tỉnh Quảng Ngãi Huỳnh Thị Sương; Trưởng Phòng Quản lý hoạt động nghiệp vụ (Cục Văn hóa cơ sở) Vũ Phạm Thanh Hương đã có thành tích đóng góp tích cực tại hội thi.
Bài ảnh: Xuân Dũng
Dưới đây là một số hình ảnh tại Hội thi diễn xướng dân gian văn hóa các dân tộc năm 2024:
